Over circulair herinrichten van utiliteitsgebouwen
Circulair herinrichten in de praktijk: The Hive
Voorbeeldproject

Bart Breedijk, programmamanager Duurzaamheid Services bij Heijmans, ziet veel projecten die zich richten op het circulair inrichten van nieuwbouw. Maar zelden gaat het over de herinrichting van bestaande gebouwen, waar hij zich op richt. The Hive, het innovatiecentrum van Heijmans laat zien wat er allemaal mogelijk is.
The Hive in Rosmalen illustreert circulaire principes in de praktijk. Het pand is grotendeels opgebouwd uit hergebruikte materialen van sloopprojecten, zoals glazen wanden voor vergaderruimtes en lampen gemaakt van oude bouwhelmen. Bovendien zijn vrijwel alle interieurelementen verplaatsbaar. Nieuwe toevoegingen, zoals biobased plantenbakken en room dividers, zijn ontworpen om in de toekomst opnieuw gebruikt te kunnen worden, bijvoorbeeld als beursstands.
Breedijk licht toe: “The Hive is ontstaan vanuit de behoefte om verschillende domeinen binnen Heijmans te verbinden. Deze domeinen hebben dezelfde vraagstukken over onderwerpen als materialen en digitalisering, maar een echte fysieke ontmoetingsplek ontbrak. The Hive dient daarom als een ontmoetingsplek om met elkaar over deze vraagstukken te sparren en kennis te delen.”
Het centrum fungeert als een broedplaats voor innovatieve en duurzame ideeën. “We ontwikkelen een apparaat dat biodiversiteit meet met sensoren en omgevingsgeluid,” geeft Breedijk als voorbeeld. “Natuurlijk mislukt er weleens iets, maar dat is onderdeel van het proces. Als je niet faalt, innoveer je niet hard genoeg.”
Bewustwording als eerste stap
Volgens Breedijk begint het standaard maken van circulair herinrichten met bewustwording. “Mensen denken vaak aan het vernieuwen van de inrichting, terwijl veel materialen prima hergebruikt kunnen worden. The Hive is daar het levende bewijs van.”
Hij benadrukt dat gedragsverandering tijd kost: “Er is geen toverstafje om de mindset van mensen te veranderen. We moeten kleine stappen zetten, soms gestimuleerd door externe prikkels, zoals regelgeving vanuit de overheid.”
Een voorbeeld hiervan is de verplichting om milieueffecten te rapporteren. “Door circulair herinrichten daalt die milieu-impact aanzienlijk.” Daarnaast draagt hergebruik bij aan de duurzame uitstraling van bedrijven, wat volgens Breedijk een belangrijke motivatie is.
Praktische uitdagingen en toekomstperspectief
Na bewustwording volgt de afweging: wel of niet circulair herinrichten? Heijmans hanteert hiervoor een eigen stappenplan. Hoewel de flowchart die tijdens het traject is ontwikkeld niet actief wordt gebruikt, zijn de principes ervan wel geïntegreerd in de aanpak. “We doen ons best om deze principes, bijvoorbeeld losmaakbaarheid van het interieur, ook bij onze klanten onder de aandacht te brengen,” aldus Breedijk.
Circulair herinrichten hoeft volgens hem niet ingewikkeld te zijn. “Het vraagt simpelweg om een andere manier van denken. Kijk eerst naar de functionele eisen en wat er mogelijk is met bestaande materialen. Soms zoeken bedrijven een nieuw pand omdat het huidige niet meer bij hun programma past. Maar stel jezelf de vraag: past het nieuwe pand over vijf jaar nog steeds bij het programma? Is het antwoord ‘waarschijnlijk niet’, dan kan je beter het interieur aanpassen.”
Ook op het gebied van installatietechniek ziet Breedijk volop kansen voor verbetering. “De markt besteedt hier nog maar beperkt aandacht aan, terwijl installaties veel kritische metalen bevatten die steeds schaarser worden,” legt hij uit. “Daarnaast hebben installaties een aanzienlijke impact op de CO₂-uitstoot van een project. Om dit probleem aan te pakken, moeten we niet alleen circulair omgaan met materialen, maar ons ook afvragen of we al deze technologie wel écht nodig hebben.”
Als voorbeeld noemt Breedijk de huidige trend om overal smartboards te installeren: “In veel gevallen wordt alleen de schrijffunctie van deze apparaten gebruikt. Een eenvoudig whiteboard zou dan ook volstaan.”
Een toekomstbestendige bouwsector
Circulaire herinrichting biedt mogelijkheden om milieubelasting te verminderen, innovatie te stimuleren en een duurzame uitstraling te realiseren. Of, zoals Breedijk het treffend samenvat: “Circulair herinrichten is niet alleen mogelijk, het is noodzakelijk om een toekomstbestendige bouwsector te realiseren.”